Aydınlatma söz konusu olduğunda bilinmesi gereken çok fazla teknik terim vardır. Doğru aydınlatmanın doğru noktada kullanılması yaklaşımını ilke edinmemiz ile sizlerin doğru aydınlatmaya ulaşması için bilinmesi gereken terimleri açıklamak istedik. Bu sebeple hem site içerisinde görebileceğiniz hem de doğru aydınlatmada olması gerekenleri anlamanız için karşılaşabileceğiniz terimleri açıklayan bir sözlüğü sizlere sunuyoruz. Terimlerin açıklamaları, terimler üzerinde genel olarak anlaşılmış ve kabul görmüş ifadeleri içermektedir. Sizi doğru aydınlatma ihtiyacınızı anlamak ve keşfetmek için sözlüğü incelemeye davet ediyoruz. Aydınlatma terimlerini açıklama amacıyla oluşturulmuş olan bu sözlük alfabetik bir sırada değil, terimlerin anlaşılması adına konunun anlatış biçimine göre oluşturulmuş bir sırada sunulmaktadır.
Uluslararası Aydınlatma Komisyonu’ nun (CIE – Comission Internationale de l’Éclairage) tanımı ile aydınlatma; “nesnelere, çevrelerine ve ufak ya da büyük bölgelere, bunların görülebilmesi için ışık uygulamaktır”.
Aydınlatmanın 3 türü vardır. Doğal, Yapay ve Karma Aydınlatma.
Bina ve yapı içinde yani ev, işyeri, otel, ofis, kafe, restoran gibi iç mekanların aydınlatılmasıdır.
Bina ve yapıların dışındaki çeşitli ölçeklerdeki aydınlatmalardır yani yol, meydan, sokak, park, bahçe, spor alanları ve havuz gibi dış mekanların aydınlatılmasıdır.
Kullanım türüne göre ayrışan aydınlatma biçimlerinin ise 4 türü vardır.
Fonksiyonel aydınlatmada amaç cisimleri şekil, renk ve ayrıntıları ile rahat ve hızla görebilmektir. Ev, okul, ofis, hastane, alışveriş merkezi ve benzeri yapı ve mekanlarda aydınlatma ile farklı görsel ihtiyaçlar karşılanmaktadır. Görsel ihtiyaçları sağlayan aydınlatma sistemlerine fonksiyonel aydınlatma denilmektedir. Fonksiyonel aydınlatmada, aydınlatmanın kullanılacağı ortamın özelliklerine göre doğru aydınlatmanın kullanılması büyük önem taşımaktadır. Örneğin; müşterilerin mağazada kendilerini rahat hissetmeleri için yeterli ışığa sahip olunmalıdır, eğer mağazanın aydınlatması iyi olmazsa mağaza kötü görünebilir. Bu durumda ürün ve ürün etiketlerinin okunmasını zorlaştırır ve müşterileri rahatsız eder. Diğer yandan, aydınlatmanın çok parlak olması da müşteriler için rahatsız edici olabilir.
Dekoratif aydınlatmada amaç, cisimleri bütün ayrıntıları ile göstermek değil; daha çok estetik etkiler uyandırmaktır. Farklı işlevlere sahip mekanların ve içindeki nesnelerin doğal görünmeleri yerine istenilen biçim ve renkte görülmesi, dikkat çekici olması hedeflenmektedir. Bina dış cephesi, eğlence mekanı, mağaza vitrini, peyzaj unsuru gibi mekanlarda ve içindeki nesnelerde ilgi çekici ve estetik aydınlatma hedeflenmektedir ve bu hedefleri karşılamak için kullanılan aydınlatma türüne dekoratif aydınlatma denilmektedir.
Odak aydınlatmada amaç herhangi bir olay veya objeye/objelere ışık kullanılarak dikkat çekmektir. Opera, tiyatro, bale, konser gibi sahne aydınlatmaları, mağaza ve market içerisinde ürün aydınlatmaları odak aydınlatması türü içerisinde yer almaktadır. Odak aydınlatma ile yüksek aydınlık düzeyleri ve renkli ışıklar kullanılarak öncelikle görülmesi istenen nesne veya alana dikkat çekmek hedeflenmektedir ve bu hedefleri sağlamak için kullanılan aydınlatma türü de odak aydınlatma olarak adlandırılmaktadır.
Odak aydınlatması, müşterinin dikkatini belirli ürünlere çekmek ve müşterilere bu ürünlerin önemli ve dikkate değer olduğu hissini vermek için belirli alanları vurgulamanın ve raflarda veya teşhir köşelerinde belirli ürünleri öne çıkarmanın mükemmel bir yoludur.
Genel aydınlatma dışında bir kavram olan ışıklandırma, kullanım alanı reklam amaçlı aydınlatmayı tanımlamak için kullanılmaktadır.
Kötü ve yanlış aydınlatma sonucunda ışık kirliliği oluşmaktadır. Işık kirliliği, yanlış yerde, yanlış zamanda, yanlış miktarda ve yanlış yönde ışık kullanılmasıdır. Genel bir tanım olarak ışık kirliliği aydınlatmaların yanlış formlardan oluşması ile ışığın yönünün aydınlatılacak nesne veya alandan taşması ve göğe doğru yönelmesi ile ortaya çıkmaktadır. Işık kirliliğinin ne kadar fazla olduğunu tespit etmenin en kolay yolu geceleri gökyüzüne bakıldığında şehir ışıklarının yoğunluğundan yıldızları görememektir. Özellikle dış aydınlatmalarda örneğin sokak ya da park aydınlatmalarının doğru biçimde ışık dağılımını sağlayamaması ile ışık kirliliği artmaktadır. Dış aydınlatmaların ışık kirliliğine neden olması kadar iç aydınlatmaların da örneğin evlerde kullanılan ya da mağaza ve marketlerde kullanılan aydınlatmalardan çıkan ışığın iç alanlardan taşması ile de ışık kirliliği meydana gelmektedir. Aynı zamanda aydınlatmaların gereğinden fazla süre açık kalması ışık kirliliğine ve fazla enerji tüketimine neden olmaktadır. Böylece ışık kirliliğine sebep olan uygulamalar ile enerji kaybı, kaynakların doğru kullanılmaması ve enerji tüketim maliyetlerinin artışı yaşanmaktadır. Işık kirliliğinin engellenmesi için doğru aydınlatma kullanılması çok önemlidir.
Işık kirliliğine engel olmak için doğru aydınlatma kullanılmasını sağlamanın çözümü, ışık bilimine uygun aydınlatmaların üretilmesi, aydınlatılmak istenilen nesne ya da alana ışığın düzgün bir şekilde yönlendirilmesi ve aydınlatmanın doğru biçimde tasarlanması gerekmektedir. Aydınlatmaya duyulan ihtiyaca çözüm sağlanırken, ışık kirliliğine engel olmak için aydınlatılacak yere uygun formda ve sayıda, ışık dağılımının ihtiyaca uygun şekilde olmasına dikkat edilmesi gerekir ve bu şartları sağlayan aydınlatmalar tercih edilmelidir. Aydınlatmanın ne olduğunu ve hangi amaçlar için kullanıldığını bildikten sonra aydınlatma ile ilgili teknik terimleri bilmek doğru çözüme ulaşmak için önemlidir.
IEEE tam adı Institute of Electrical and Electronics Engineers olarak Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Ensititüsü’ dür. Genel merkezi ABD’ de olan IEEE, 2021 rakamları ile 160 ülkeden 400.000’ den fazla üyeye sahiptir. Küresel çapta profesyonel bir birliktir. IEEE, elektrik ve elektronik alanları için birçok standart yayınlamış ve önerilen uygulamalara sahip teknik bir otoritedir.
Elektrik akımı için ölçü birimi yani bir devreden geçen elektrik akımı miktarının ölçümünü ifade eder.
Volt (V) olarak ifade edilir, elektrik potansiyelinin bir ölçüsüdür.
